در دنیای تجارت و معاملات، گاهی اوقات نیاز است برای تضمین انجام تعهدات، از وثیقه استفاده شود. وثیقه گذاری ملک یکی از روش های رایج برای تضمین تعهدات مالی است. وثیقه گذاری ملکی یکی از ابزارهای رایج در معاملات مالی به شمار می‌رود. زمانی که نیاز به تضمینی محکم برای انجام تعهدی وجود داشته باشد، وثیقه ملکی می‌تواند گزینه‌ای کارآمد باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی اطلاعات حقوقی در خصوص وثیقه ملکی بپردازیم.
وثیقه به معنای گرو گذاشتن مال به منظور تضمین انجام تعهدی خاص است. در واقع، وثیقه دهنده مال خود را در اختیار وثیقه گیرنده قرار می دهد تا در صورت عدم انجام تعهد، وثیقه گیرنده بتواند آن مال را به فروش برساند و از محل آن طلب خود را وصول کند. استفاده از وثیقه، امنیت بیشتری را برای وثیقه گیرنده (معمولا بانک یا طلبکار) به همراه دارد و باعث می شود تا خیال او از بابت دریافت طلبش در صورت عدم ایفای تعهد از سوی بدهکار، راحت باشد.
وثیقه ملکی کاربردهای مختلفی دارد که تعدادی از آنها عبارتند از:
دو نوع وثیقه ملکی رایج وجود دارد:
در این نوع وثیقه، مال مورد وثیقه (معمولا ملک) در تصرف مالک باقی می ماند؛ اما تا زمان تسویه کامل بدهی، امکان نقل و انتقال آن وجود ندارد. رایج ترین نوع وثیقه در ایران، وثیقه رهنی برای دریافت وام بانکی است.
در این نوع وثیقه، مال مورد وثیقه به تصرف وثیقه گیرنده در می آید و مالک تا زمان تسویه کامل بدهی، نمی تواند از آن استفاده کند. استفاده از وثیقه عادی برای اموال منقول مانند خودرو بیشتر مرسوم است.
در جدول زیر سعی کردیم که بطور کلی به انواع وثیقه ملکی اشاره ای داشته باشیم:
| نوع وثیقه | توضیحات | مزایا | معایب |
| رهن | در رهن، ملک به عنوان وثیقه به طلبکار ارائه می‌شود. در این حالت، طلبکار می‌تواند از منافع ملک (مانند اجاره) تا زمان تسویه حساب استفاده کند. | – تضمین قوی برای طلبکار – امکان استفاده از منافع ملک برای وثیقه‌گذار | – احتمال از دست دادن ملک در صورت عدم پرداخت بدهی |
| رهن و اجاره | در این نوع وثیقه، ملک به طور همزمان به رهن و اجاره داده می‌شود. در این حالت، وثیقه‌گذار (مالک) اجاره ملک را از طلبکار دریافت می‌کند. | – دریافت اجاره توسط وثیقه‌گذار | – پیچیدگی بیشتر فرآیند |
| فک رهن | در این نوع وثیقه، فقط سندی به عنوان وثیقه ارائه می‌شود و ملک در اختیار وثیقه‌گذار باقی می‌ماند. | – عدم تصرف ملک توسط وثیقه‌گیر | – ضمانت ضعیف‌تر برای طلبکار |
| وثیقه با حق سکونت | در این نوع وثیقه، وثیقه‌گذار حق سکونت در ملک را تا زمان تسویه حساب دارد. | – امکان سکونت در ملک برای وثیقه‌گذار | – پیچیدگی بیشتر فرآیند |
| وثیقه با حق استفاده | در این نوع وثیقه، وثیقه‌گذار حق استفاده از منافع ملک (مانند اجاره) را تا زمان تسویه حساب دارد. | – امکان استفاده از منافع ملک برای وثیقه‌گذار | – پیچیدگی بیشتر فرآیند |
وثیقه گذاری ملک فرآیندی است که طی آن، مالک ملک خود را به عنوان وثیقه برای تضمین انجام تعهدات یا حسن نیت در انجام امری خاص ارائه می دهد. این فرآیند به طور کلی شامل مراحل زیر است:
پرداخت هزینه های ثبتی: هزینه های ثبتی سند وثیقه شامل حق الثبت، حق التحریر و سایر هزینه های قانونی است که باید به حساب اداره ثبت اسناد و املاک واریز شود.
فک رهن: فک رهن به معنی آزادسازی ملکی است که به عنوان وثیقه در رهن شخص دیگری قرار گرفته است. این کار زمانی انجام می‌شود که وام‌گیرنده تمام بدهی خود را به وام‌دهنده پرداخت می‌کند.
فک رهن به معنی آزادسازی ملکی است که به عنوان وثیقه در رهن شخص دیگری قرار گرفته است. این کار زمانی انجام می‌شود که وام‌گیرنده تمام بدهی خود را به وام‌دهنده پرداخت می‌کند.
مدارک مورد نیاز برای فک رهن ملک:
مشاوره با وکیل: قبل از هر اقدامی، با یک وکیل امور ملکی یا حقوقدان متخصص در امور ملکی مشورت کنید.
بررسی دقیق مدارک: مدارک مورد نیاز برای وثیقه گذاری را به طور دقیق بررسی کنید.
ارزیابی ارزش ملک: ارزش واقعی ملک را توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین کنید.
تعیین دقیق تعهدات: جزئیات تعهدات را در سند وثیقه به طور دقیق مشخص کنید.
توافق بر شرایط فک رهن: شرایط فک رهن (رفع وثیقه) را به طور دقیق مشخص کنید.
انتخاب نوع وثیقه مناسب: نوع وثیقه را با توجه به نوع تعهد، مبلغ بدهی، شرایط طرفین و … انتخاب کنید.
اطلاع از قوانین و مقررات مربوط به وثیقه گذاری: قبل از اقدام به وثیقه گذاری، از قوانین و مقررات مربوط به این موضوع اطلاع پیدا کنید.
توجه به شرایط و اوضاع اقتصادی: قبل از “وثیقه ملکی”، به شرایط و اوضاع اقتصادی و احتمال ناتوانی در پرداخت بدهی خود در آینده توجه کنید.
بررسی سوابق و اعتبار وثیقه گیرنده: در صورت وثیقه گذاری ملک برای دریافت وام، از سوابق و اعتبار وثیقه گیرنده (معمولا بانک) اطمینان حاصل کنید.
وثیقه گذاری ملک می تواند راه حلی مناسب برای تضمین انجام تعهدات مالی باشد. با انتخاب نوع وثیقه مناسب و انجام صحیح مراحل وثیقه گذاری، می توانید از امنیت معاملات خود اطمینان حاصل کنید.
با رعایت نکات گفته شده در این مقاله، می توانید از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری کنید و با اطمینان خاطر بیشتری اقدام به وثیقه گذاری ملک خود نمایید.
در نهایت، اگر سوالی در خصوص وثیقه گذاری ملک دارید، می توانید از یک وکیل یا حقوقدان متخصص کمک بگیرید.
