داوری در طلاق چیست؟ داوری در طلاق فرآیندی است که در آن یک یا چند داور متبحر و متعهد با صلاحیت لازم، برای حل اختلافات بین زوجین و ایجاد صلح و سازش میان آنها تلاش می‌کنند. در ادامه با مفهوم داوری در طلاق چیست بیشتر آشنا می شویم اما بدانید که داوران در این فرآیند به بررسی اختلافات زوجین می پردازند، دلایل بروز اختلافات را شناسایی می‌کنند و با ارائه راهکارهای مناسب سعی می‌کنند زوجین را به سازش و توافق برسانند. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با نکاتی از این موضوع که تا به حال نمی دانستید آشنا شوید.
داوری در طلاق، به معنای ارجاع رسیدگی به دعوای طلاق از سوی دادگاه به دو نفر یا چند نفر ثالث، به عنوان داور است. این ارجاع، به منظور ایجاد صلح و سازش بین زوجین و حل و فصل اختلافات آنها است. اگرچه حضور وکیل حقوقی در جلسات داوری الزامی نیست، اما در مواردی که اختلافات زوجین پیچیده باشد یا یکی از طرفین با قوانین و مقررات آشنایی کافی نداشته باشد، مراجعه به وکیل حقوقی می‌تواند بسیار مفید باشد.
در قانون ایران، داوری در طلاق، به موجب ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب سال 1371، الزامی است. به موجب این ماده، در کلیه موارد درخواست طلاق، به جز طلاق توافقی، دادگاه باید به منظور ایجاد صلح و سازش موضوع را به داوری ارجاع دهد.
بنابراین، در دعاوی طلاق، صرف نظر از اینکه تقاضای طلاق از سوی مرد یا زن مطرح شده باشد، و همچنین صرف نظر از اینکه طلاق به صورت یک طرفه یا دو طرفه باشد، دادگاه مکلف است موضوع را به داوری ارجاع دهد.
این نکته را در نظر بگیرید که وکیل طلاق با تجربه و دانش کامل در زمینه داوری، می‌تواند به موفقیت این روند کمک کرده و به طرفین کمک نماید تا طلاق خود را به شکلی کارآمد و موافقت‌آمیز انجام دهند.
سوال داوری در طلاق چیست یک سوال حیاتی است که به تعیین نقش و مسئولیت‌های داوران در جدایی اشخاص اشاره دارد. هدف از داوری در طلاق، حفظ نهاد خانواده و جلوگیری از طلاق است. داوری می تواند زمینه ساز حل و فصل اختلافات بین زوجین و ایجاد صلح و سازش بین آنها باشد.
ویژگی های داوری در طلاق چیست؟ این ویژگی ها را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:
روند داوری در طلاق، توسط خود داوران تعیین می شود. داوران می توانند با دعوت از زوجین و شنیدن اظهارات آنها، یا با مراجعه به محل زندگی زوجین، نسبت به ایجاد صلح و سازش اقدام کنند.
رأی داوران، برای زوجین و دادگاه، لازم الاتباع است. در صورتی که زوجین یا دادگاه با رأی داوران موافق نباشند، می توانند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ رأی، اعتراض خود را به دادگاه تقدیم کنند. دادگاه در صورت تأیید اعتراض، رأی داوران را نقض و اقدام مقتضی را انجام می دهد.
در تمام مراحل داوری و پس از آن، زوجین می‌توانند از وکیل مهریه برای دفاع از حقوق خود استفاده کنند. به خصوص در مواردی که مهریه بالا باشد یا زوج از پرداخت آن امتناع کند، حضور وکیل مهریه می‌تواند بسیار مفید باشد.
داوری در طلاق، می تواند اثرات مختلفی داشته باشد. در صورتی که زوجین با رأی داوران موافق باشند، رأی داوران به عنوان حکم دادگاه تلقی می شود و اثرات حکم طلاق را خواهد داشت. در صورتی که زوجین یا دادگاه با رأی داوران موافق نباشند، رأی داوران اثری نخواهد داشت و زوجین می توانند با مراجعه به دادگاه، نسبت به طلاق اقدام کنند.
در داوری، هزینه وکیل طلاق و هزینه‌های دادگاه کاهش می‌یابد، زیرا زوجین به صورت مستقیم با یک داور خصوصی در تعامل هستند و فرآیند قضایی کلاسیک کمتر دخالت دارد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود داوری در طلاق یک گزینه جذاب‌تر و کارآمدتر برای زوجین باشد که در نهایت به کاهش هزینه وکیل طلاق و افزایش راحتی در فرآیند طلاق منجر می‌شود.
در جدول زیر، به بررسی این ویژگی ها و موارد بیشتر می پردازیم:
| ویژگی | توضیح |
| اجباری بودن | دادگاه ملزم است در صورت تقاضای طلاق از طرف مرد، موضوع را به داوری ارجاع دهد |
| محدود بودن اختیارات داوران | داوران نمی توانند به طور مستقل، حکم طلاق صادر کنند |
| تشریفاتی بودن | داوران باید طبق تشریفات مقرر در قانون، عمل کنند |
| غیرعلنی بودن | جلسات داوری، بدون حضور افراد غیرذینفع، برگزار می شود |
بله، حل اختلافات در طلاق توافقی امکان پذیر است. مطابق ماده 28 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، در صورتی که زوجین با توافق یکدیگر، جهت طلاق به دادگاه مراجعه نمایند، دادگاه ابتدا تلاش می کند تا از طریق سازش، اختلاف آنها را حل و فصل نماید. در صورتی که سازش حاصل نشود، دادگاه موضوع را به داوری ارجاع می دهد.
در فرآیند طلاق توافقی، هر یک از زوجین می توانند یک نفر را به عنوان داور معرفی نمایند. در صورتی که زوجین ظرف مهلت قانونی، داور معرفی نکنند یا داوران منتخب آنها به توافق نرسیدند، دادگاه یک یا دو نفر داور به انتخاب خود را تعیین می کند.
داور یا داوران موظفند با توجه به شرایط و وضعیت زوجین، حکمی در خصوص طلاق و سایر مسائل مربوط به آن، از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و غیره صادر نمایند. حکم داور یا داوران، پس از تایید دادگاه، قطعی و لازم الاجرا است.
در طلاق توافقی، زوجین می توانند در خصوص مسائلی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و غیره توافق کنند. در صورتی که زوجین در خصوص یکی از این مسائل توافق نداشته باشند، داور یا داوران موظفند با توجه به شرایط و وضعیت زوجین، حکمی در این خصوص صادر نمایند.
در مجموع، داوری در طلاق توافقی یک روش مناسب برای حل و فصل اختلافات زوجین و جلوگیری از طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده است. این روش، به زوجین این امکان را می دهد تا با توافق یکدیگر، مسائل مربوط به طلاق خود را حل و فصل نمایند. پس دانستیم که داوری در طلاق چیست و آیا در موارد دیگر نیز کارایی دارد یا خیر.
اگرچه داوری در طلاق توافقی می‌تواند به روند رسیدگی سرعت بخشد، اما در برخی موارد، به خصوص هنگامی که اختلافات زوجین پیچیده باشد و یا یکی از طرفین با اطلاعات حقوقی کافی آشنا نباشد، مراجعه به وکیل خانواده توصیه می‌شود.
به عنوان مثال، در مواردی که زوجین در مورد مسائلی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان یا تقسیم اموال به توافق نرسیده باشند، وکیل خانواده می‌تواند با ارائه مشاوره‌های حقوقی و تنظیم قراردادهای لازم، به آنها در دستیابی به یک توافق عادلانه کمک کند.
تا به اینجا با مفهوم کلی “داوری در طلاق چیست” آشنا شدیم. داوری یکی از راه‌های حل اختلاف بین زوجین در خصوص طلاق است. بر اساس ماده 27 قانون حمایت از خانواده، در تمامی موارد درخواست طلاق، دادگاه باید به منظور ایجاد سازش بین زوجین، موضوع را به مشاوره طلاق ارجاع کند. داوران باید با توجه به اخلاق و موازین شرعی، موضوع را بررسی و اظهارنظر کنند.
وظایف داوران در طلاق عبارتند از:
اختیارات داوران در طلاق عبارتند از:
لازم به ذکر است که در صورت عدم حصول سازش و صدور حکم طلاق، مسئله حضانت فرزندان مطرح می‌شود که می‌تواند یکی از چالش‌برانگیزترین مراحل طلاق باشد. در چنین مواردی، مراجعه به یک وکیل حضانت فرزند متخصص می‌تواند به والدین در دستیابی به بهترین نتیجه برای فرزندانشان کمک کند. وکیل حضانت فرزند با تسلط بر قوانین و مقررات مربوط به حضانت، می‌تواند به موکل خود در جمع‌آوری مدارک و مستندات لازم، تنظیم دادخواست و لایحه دفاعیه، و همچنین پیگیری پرونده در مراجع قضایی کمک کند.
مطابق ماده 27 قانون حمایت خانواده، در تمامی موارد درخواست طلاق، دادگاه ملزم است ابتدا از طرفین دعوت به سازش نماید. در صورت عدم سازش، دادگاه موضوع را به داوری ارجاع می‌نماید.
در داوری طلاق، هر یک از زوجین باید یک داور مرد و یک داور زن از میان افراد مورد اعتماد خود انتخاب و به دادگاه معرفی نمایند. در صورت عدم معرفی داور از سوی یکی از زوجین، دادگاه از بین افراد مورد اعتماد خود داور تعیین می‌نماید.
داوران باید در اولین جلسه داوری، با حضور زوجین در دادگاه حاضر شوند. در این جلسه، داوران به زوجین توصیه می‌کنند که برای حفظ زندگی مشترک خود تلاش کنند و اختلافات خود را حل و فصل نمایند.
در صورت عدم سازش زوجین در جلسه اول داوری، داوران می‌توانند جلسات بعدی را در خارج از دادگاه تشکیل دهند. داوران موظف هستند در طول مدت داوری، زوجین را به سازش تشویق نمایند و تلاش کنند تا اختلافات آنها را حل و فصل کنند.
داوری باید ظرف مدت سه ماه از تاریخ ارجاع موضوع به داوران به اتمام برسد. در صورت عدم صدور رای در این مدت، دادگاه به موضوع رسیدگی و حکم مقتضی صادر می‌نماید.
رأی داوران در صورتی که مخالف با قوانین آمره نباشد، برای دادگاه و طرفین دعوی لازم‌الاتباع است.
در بخش های قبلی دانستید که وظایف داوران در داوری در طلاق چیست. همانطور که می دانید، داوری در طلاق یکی از مراحل قانونی حل و فصل اختلافات زوجین است که در قانون حمایت خانواده جمهوری اسلامی ایران پیش بینی شده است. طبق این قانون، در صورت توافق زوجین، قاضی می تواند موضوع اختلاف را به داوری ارجاع دهد.
مشاوران خانواده از جمله افرادی هستند که می توانند به عنوان داور در طلاق انتخاب شوند. نقش مشاوران خانواده در میانجیگری در طلاق به شرح زیر است:
مشاوران خانواده با بهره گیری از مهارت های ارتباطی و میانجیگری خود، فضایی آرام و امن برای گفتگوی زوجین فراهم می کنند. این امر به زوجین کمک می کند تا احساس راحتی بیشتری داشته باشند و بتوانند آزادانه نظرات و احساسات خود را بیان کنند.
مشاوران خانواده با کمک به زوجین در شناخت عوامل اختلاف، به آنها کمک می کنند تا از دیدگاه یکدیگر آگاه شوند و درک بهتری از مشکلات خود داشته باشند. این امر می تواند به زوجین در حل اختلافات خود کمک کند.
مشاوران خانواده با بهره گیری از دانش و تجربه خود، راه حل های سازنده ای را برای حل اختلافات زوجین ارائه می دهند. این راه حل ها باید منصفانه و قابل اجرا باشد و حقوق هر دو طرف را در نظر بگیرد.
طبق ماده 488 قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که یکی از طرفین داوری یا هر دو طرف نسبت به رای داور معترض باشند، می‌توانند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای، به دادگاهی که داور یا داوران را انتخاب کرده‌اند، مراجعه و درخواست ابطال رای نمایند.
درخواست ابطال رای داوری باید به صورت دادخواست نوشته شود و در آن مشخصات طرفین، داور یا داوران، موضوع داوری و دلایل اعتراض به رای ذکر شود. در صورت وجود دلایلی که ابطال رای را ضروری می‌سازد، باید مدارک مربوط به آن نیز به دادخواست پیوست شود.
دادگاه پس از دریافت دادخواست اعتراض به رای داوری، آن را به داور یا داوران ابلاغ می‌کند تا در صورت تمایل، دفاعیات خود را ارائه دهند. سپس دادگاه با توجه به دلایل طرفین و مدارک موجود، رای مقتضی را صادر می‌کند.
در صورتی که دادگاه رای داوری را باطل اعلام کند، رای داوری از درجه اعتبار ساقط می‌شود و طرفین می‌توانند دعوای خود را مجدداً در دادگاه مطرح نمایند. علاوه بر اهمیت بالای مفهوم اوری در طلاق چیست، باید بسیاری از موارد دیگر آن نیز بدانیم.
در موارد طلاق غیرتوافقی، ارجاع به داوری طبق قانون الزامی است. داوران به منظور اصلاح ذات‌البین و ایجاد سازش میان زوجین تلاش می‌کنند و در صورت عدم حصول سازش، نظریه خود را به دادگاه اعلام می‌نمایند. اما هزینه داوری در طلاق چگونه تعیین و پرداخت می‌شود؟
طبق ماده 29 قانون حمایت خانواده، هزینه داوری در طلاق بر عهده زوج است، مگر اینکه زوج معسر باشد و یا زوجه متقاضی داوری باشد که در این صورت هزینه به طور مساوی بین آنها تقسیم می‌شود.
در تعیین هزینه داوری در طلاق عواملی مانند زمان مورد نیاز برای داوری، تعداد جلسات و پیچیدگی پرونده مؤثر هستند.
هزینه داوری در طلاق معمولاً شامل موارد زیر است:
پرداخت هزینه داوری در طلاق به دو صورت قابل انجام است:
در صورت عدم پرداخت هزینه داوری در طلاق توسط زوج، دادگاه می‌تواند به درخواست زوجه و با رعایت مقررات مربوط به اعسار، زوج را به پرداخت آن ملزم کند.
نتیجه گیری
در پایان درباره سوال داوری در طلاق چیست می توان گفت که داوری در طلاق، یک روش جایگزین برای حل اختلافات خانوادگی است که مزایای متعددی نسبت به روش‌های سنتی دارد. این روش، سریع‌تر، ارزان‌تر و انعطاف‌پذیرتر از دادگاه است و به طرفین اجازه می‌دهد تا بر سر مسائل اختلافی خود، توافق کنند.
در داوری، طرفین اختلاف، داور یا داوران را انتخاب می‌کنند و داور یا داوران، پس از شنیدن اظهارات طرفین و بررسی مدارک، رای خود را صادر می‌کنند. این رای، برای طرفین لازم الاجرا است. امیدوارم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید.
