اجرا گذاشتن مهریه به معنای درخواست قانونی زوجه از زوج برای دریافت مهریه خود است. زن میتواند هر زمان پس از عقد نکاح، حتی در دوران عقد و پیش از زندگی مشترک، برای دریافت مهریه خود اقدام کند. برای این کار، دو روش وجود دارد: مراجعه به دفترخانه ازدواج و مراجعه به دادگاه.
در روش اول، زوجه با در دست داشتن سند ازدواج به دفترخانه محل ثبت ازدواج مراجعه و درخواست صدور اجراییه می‌کند. این روش سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است اما فقط برای مهریه‌های ثبت شده در سند رسمی قابل اجرا است. در روش دوم، زوجه با تنظیم دادخواست به دادگاه خانواده مراجعه می‌کند. این روش برای مطالبه هر نوع مهریه‌ای اعم از مهر السنه، مهر المسمی و مهریه غیر مالی قابل استفاده است.
مدت زمان به اجرا گذاشتن مهریه به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان زمان دقیقی برای آن مشخص کرد. اما به طور کلی، از زمان ثبت دادخواست تا صدور حکم و اجرای آن، ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. همچنین، عواملی مانند نوع مهریه (سکه، وجه نقد، ملک یا اشیاء دیگر)، نحوه مطالبه مهریه (از طریق ثبت یا دادگاه)، شرایط زوج (توانایی پرداخت یا اعسار) و مشغله دادگاه می‌توانند در این مدت زمان تاثیرگذار باشند.
اگر مهریه سکه یا وجه نقد باشد و زوجه از طریق ثبت اقدام کند و زوج توانایی پرداخت داشته باشد و همکاری کند، پروسه سریع‌تر انجام میشود. اما اگر مهریه ملک یا اشیاء دیگر باشد و زوجه از طریق دادگاه اقدام کند و زوج اعسار داشته باشد یا مخفی شود و یا دادگاه مشغله زیادی داشته باشد، زمان بیشتری صرف خواهد شد.
مهریه، مالی است که مرد در هنگام عقد نکاح به زن خود می‌پردازد و در قانون مدنی ایران، به سه نوع تقسیم میشود:
مهرالمسمی:
در این روش، زوجه با در دست داشتن سند ازدواج به دفترخانه‌ای که ازدواج در آن ثبت شده است مراجعه می‌کند و درخواست اجرای مهریه خود را می‌دهد. این روش معمولاً برای مهریه‌های سکه و وجه نقد کاربرد دارد و سریع‌تر از روش مراجعه به دادگاه است. در این روش، سردفتر به زوج ابلاغ می‌کند که باید مهریه را پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج، زوجه میتواند از طریق اجرای ثبت اقدام به وصول مهریه خود کند. اجرای ثبت میتواند اموال زوج را شناسایی و توقیف کند و در نهایت مهریه زوجه را از محل فروش آن‌ها پرداخت کند.
در این روش، زوجه با مراجعه به دادگاه و ثبت دادخواست مطالبه مهریه، درخواست خود را مطرح می‌کند. این روش برای انواع مهریه قابل استفاده است و در مواردی که زوج اعسار داشته باشد یا مهریه غیر از سکه و وجه نقد باشد، کاربرد دارد. در این روش، دادگاه پس از بررسی دادخواست و دفاعیات زوج، حکم به پرداخت مهریه صادر می‌کند. در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج، زوجه میتواند با اخذ اجرائیه از دادگاه و مراجعه به اجرای احکام مدنی، مهریه خود را وصول کند. اجرای احکام مدنی نیز مانند اجرای ثبت میتواند اموال زوج را شناسایی و توقیف کند و مهریه زوجه را پرداخت کند.
برای به اجرا گذاشتن مهریه، زوجه باید مدارکی را به مرجع مربوطه (دادگاه یا دفترخانه ازدواج) ارائه دهد. این مدارک برای اثبات حق زن در دریافت مهریه و تسهیل روند قانونی لازم هستند.
مدارک اصلی مورد نیاز عبارتند از:
علاوه بر این مدارک اصلی، ممکن است در برخی موارد به مدارک دیگری نیز نیاز باشد، مانند استشهادیه برای اثبات عدم تمکین زوج یا گواهی عدم پرداخت مهریه. بهتر است زوجه قبل از هرگونه اقدامی با یک وکیل مجرب مشورت کند تا از روند قانونی و مدارک مورد نیاز آگاهی کامل داشته باشد.
برای به اجرا گذاشتن مهریه، زن باید شرایطی را داشته باشد. اولا، مهریه باید در سند ازدواج به طور رسمی ثبت شده باشد و نوع و میزان آن مشخص باشد. ثانیا، عقد ازدواج باید به طور رسمی و قانونی در دفترخانه ثبت شده باشد و سند ازدواج معتبر باشد. ثالثا، زن باید مدارک هویتی خود از جمله شناسنامه و کارت ملی را برای اثبات هویت خود ارائه دهد.
علاوه بر این، زن باید تصمیم خود را برای مطالبه مهریه گرفته باشد و آماده باشد تا مراحل قانونی را طی کند. همچنین، باید بداند که به “اجرا گذاشتن مهریه” میتواند از طریق دو مرجع ثبت و دادگاه انجام شود و هر کدام از این روشها شرایط و مراحل خاص خود را دارند. بهتر است زن قبل از هر گونه اقدامی، با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کند تا با آگاهی کامل از قوانین و مراحل کار، تصمیم درست را بگیرد.
| شرط | توضیحات |
| ثبت رسمی مهریه | مهریه باید در سند ازدواج به طور رسمی ثبت شده باشد و نوع و میزان آن مشخص باشد. |
| عقد ازدواج رسمی | عقد ازدواج باید به طور رسمی و قانونی در دفترخانه ثبت شده باشد و سند ازدواج معتبر باشد. |
| ارائه مدارک هویتی | زن باید مدارک هویتی خود از جمله شناسنامه و کارت ملی را برای اثبات هویت خود ارائه دهد. |
| تصمیم به مطالبه مهریه | زن باید تصمیم خود را برای مطالبه مهریه گرفته باشد و آماده باشد تا مراحل قانونی را طی کند. |
| آگاهی از روشهای مطالبه مهریه | زن باید بداند که به “اجرا گذاشتن مهریه” میتواند از طریق دو مرجع ثبت و دادگاه انجام شود و هر کدام از این روشها شرایط و مراحل خاص خود را دارند. |
برای اجرای مهریه، زوجه میتواند از دو طریق ثبت یا دادگاه اقدام کند.
۱. اجرای مهریه از طریق ثبت: در این روش، زوجه با در دست داشتن سند ازدواج به دفترخانه‌ای که عقد ازدواج در آن ثبت شده است مراجعه می‌کند و درخواست صدور اجراییه می‌دهد. دفترخانه پس از بررسی مدارک، اجراییه را صادر و به زوج ابلاغ می‌کند. زوج ۱۰ روز فرصت دارد تا مهریه را پرداخت کند و در غیر این صورت، زوجه میتواند با معرفی اموال زوج به اداره ثبت، درخواست توقیف اموال و فروش آن‌ها برای وصول مهریه را بدهد.
۲. اجرای مهریه از طریق دادگاه: در این روش، زوجه باید دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی دادخواست و مدارک، در صورت احراز حق زوجه، حکم به پرداخت مهریه صادر می‌کند. زوج در صورت عدم پرداخت مهریه در مهلت مقرر، با درخواست زوجه و از طریق اجرای احکام دادگاه، مجبور به پرداخت مهریه خواهد شد. در این روش نیز زوجه میتواند اموال زوج را به دادگاه معرفی کند تا برای وصول مهریه توقیف شوند.
